Er is steeds meer aandacht voor leefstijl bij kanker. Leefstijl is de manier waarop je leeft. Bijvoorbeeld wat en hoeveel je eet, of je beweegt, hoe je slaapt, of je alcohol drinkt of rookt, en ook over hoe je je ontspant. We wilden graag weten of leefstijl door zorgverleners met mensen met kanker besproken is. En zo ja, wanneer, met wie en hebben ze daar iets aan gehad? Ook vroegen we of ze wel eens iets veranderd hebben aan hun leefstijl tijdens de behandeling van kanker en of ze daar hulp bij kregen. Deed je mee aan de peiling? Dankjewel!
De resultaten
Wil je de resultaten van deze peiling in één handig overzicht bekijken? Bekijk de factsheet:
Wat vindt NFK van de resultaten
Door middel van deze Doneer Je Ervaring-peiling hebben wij inzicht gekregen in de ervaringen van mensen met kanker en het thema leefstijl. De peiling maakt duidelijk dat het thema leefstijl bij kanker leeft.
Patiënt heeft behoefte aan gesprek over leefstijl
In de peiling stonden zes leefstijlonderwerpen centraal: beweging, voeding, roken, alcohol, slaap en ontspanning. Zeven op de tien deelnemers aan de peiling wilde ten minste één leefstijlonderwerp bespreken met een zorgverlener in het ziekenhuis, en dan vooral beweging, voeding en ontspanning. Maar, de relatie tussen leefstijl en kankerbehandelingen wordt lang niet altijd besproken in het ziekenhuis. Zo gaf 44% aan dat het belang van een gezonde leefstijl bij kankerbehandelingen niet is besproken.
Wens: leefstijl bespreken vóór de start van de behandeling(en)
‘Je bent in het begin zo overdonderd door al het nieuws en de afwegingen. Belangrijk dat een arts/verpleegkundige ruimte maakt om leefstijl te bespreken.’
Van de deelnemers die hierover een mening hebben, vinden de meesten dat de arts (63%) of de verpleegkundige (56%) het gesprek over leefstijl moet beginnen. Wat betreft het juiste moment om leefstijl te bespreken, wil de helft van de deelnemers die dit wilde bespreken dit vóór de start van de behandeling. Maar, dit gebeurde slechts bij 36% van hen.
Het merendeel van de mensen met kanker is geïnteresseerd in het bespreken van bepaalde leefstijlonderwerpen met de zorgprofessional in het ziekenhuis. NFK ziet dan ook graag dat zorgprofessionals aandacht hebben voor leefstijl bij (de) kanker(behandeling). Ook kunnen zij een eventuele ongezonde leefstijl bij de patiënt signaleren en de patiënt motiveren hier iets aan te doen. Waar nodig kan worden verwezen naar leefstijlprogramma’s, de fysiotherapeut of diëtist.
Hulp draagt bij aan veranderen leefstijl
Ruim driekwart (77%) van de deelnemers heeft geprobeerd iets te doen of te veranderen aan zijn of haar leefstijl bij kanker, wat laat zien dat patiënten bereid zijn hun leefstijl aan te passen. Voeding (57%) en beweging (69%) waren de belangrijkste thema’s. Redenen die worden gegeven zijn de conditie op peil willen houden en op gewicht willen blijven. Volgens Ellen Kampman, professor Nutrition and Disease aan Wageningen University, is dat een mooie uitkomst. Ze geeft aan: ‘Een gezonde voeding en leefstijl zijn belangrijk om zo optimaal mogelijk door het traject van de kankerbehandeling te komen’.
De peiling laat zien dat wanneer deelnemers hulp of ondersteuning kregen bij beweging, voeding, slaap en ontspanning, zij vaker aangeven dat het is gelukt om iets te doen of te veranderen, dan degenen die geen hulp kregen. Volgens deelnemers aan de peiling zorgen aanpassingen in leefstijl ervoor dat de behandeling of het herstel daarvan voorspoediger verloopt.
‘Ik heb hulp gekregen van een diëtist in het ziekenhuis, omdat ik door de behandeling en bijwerkingen afviel. De diëtist heeft mij tips en adviezen gegeven om op gewicht te blijven zodat ik de behandeling af kon maken.’
Patiënt gaat zelf op zoek naar informatie
Bijna driekwart zoekt zelf naar informatie over één of meerdere leefstijlonderwerpen en dan vooral naar beweging (63%), voeding (59%) en ontspanning (47%). Een kleine meerderheid van de deelnemers die informatie vond, had daadwerkelijk iets aan deze informatie. De meest gebruikte bron is kanker.nl, gevolgd door de website of het informatiecentrum van het ziekenhuis. NFK vindt het belangrijk dat er op een toegankelijke manier betrouwbare en bruikbare informatie over de verschillende leefstijlonderwerpen te vinden is op internet en via het ziekenhuis. Informatie die vertelt wat de patiënt zelf aan leefstijl kan doen en waar hij/zij terecht kan voor de juiste hulp en ondersteuning. Vanuit de peiling weten we dat goede informatie mensen handvatten biedt om tijdens een onzekere tijd in het ziekteproces zelf iets te kunnen doen en het gevoel van regie (terug) te krijgen.
Tip: informatie over leefstijl
Op Voedingenkankerinfo.nl - Wereld Kanker Onderzoek Fonds (wkof.nl) vind je antwoord op vragen over voeding tijdens en na de behandeling van kanker, op basis van onderzoek en praktijkervaring van experts. Ook heb je de mogelijkheid om vragen te stellen aan experts.
Op Bewegenenkankerinfo.nl - Wereld Kanker Onderzoek Fonds (wkof.nl) vind je adviezen van experts om na de diagnose van kanker te blijven bewegen en zo fit mogelijk te blijven.
In de Verwijsgids kanker, ook wel Leefstijl | Kanker.nl, kun je organisaties vinden die je kunnen helpen met het veranderen van je leefstijl. Bij jou in de buurt, in groepsbijeenkomsten of online.
Dit doen we met jouw ervaring
Om aandacht te vragen voor de uitkomsten uit deze peiling, gaat NFK het volgende doen:
- We delen de uitkomsten via een persbericht met de media om maatschappelijke bewustwording over de invloed van leefstijl op kankerbehandeling en kwaliteit van leven te vergroten. We zoeken ook naar mogelijkheden om de resultaten onder de aandacht te brengen bij zorgprofessionals, bijvoorbeeld via vakmedia en congressen.
- We bevorderen dat zorgverleners aandacht hebben voor leefstijl tijdens en na de behandeling van kanker. We pleiten ervoor dat zorgverleners getraind worden in het voeren van leefstijlgesprekken en het doorverwijzen.
- We zetten ons in voor een breed, toegankelijk en betaalbaar aanbod van leefstijlprogramma’s of mogelijkheden om aan je leefstijl te werken binnen het ziekenhuis, zoals leefstijlloketten, leefstijlpolissen en prehabilitatie- en revalidatieprogramma’s. Ook buiten het ziekenhuis moeten er genoeg (oncologische specifieke) mogelijkheden zijn om aan je leefstijl te werken.
- In samenwerking met KWF, IKNL en andere relevante partners dragen we bij aan onderzoek naar de positieve effecten van leefstijl op kanker. Er is nog vaak discussie over de wetenschappelijke onderbouwing van leefstijlinterventies bij kanker, waardoor de toegankelijkheid en betaalbaarheid niet altijd goed geborgd kunnen worden. NFK zal patiëntperspectieven inbrengen en ondersteunen bij het werven van deelnemers voor studies die dit onderzoeken.
- In samenwerking met KWF zet NFK zich in voor het toegankelijker maken van een breed en betrouwbaar zorgaanbod rondom leefstijl. Daarvoor werkt NFK ook samen met de Coalitie Leefstijl in de Zorg, die zich sinds 2023 inzet om leefstijl een integraal onderdeel te maken van de curatieve zorg. Zij vraagt aandacht voor het gewoner en makkelijker maken van leefstijl in de spreekkamer zowel voor patiënten als professionals.
Wie maakten deze peiling?
De vragenlijst is gemaakt door de kankerpatiëntenorganisaties die samenwerken binnen de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Ook andere organisaties dachten mee, zoals Koningin Wilhelmina Fonds (KWF), Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) en Wageningen University (WUR).
In de media
Momenteel geen mediaberichten.
Wetenschappelijke publicaties
Momenteel geen wetenschappelijke publicaties.
Nieuwe peiling live op 22 oktober: "Jouw behandeling tegen kanker, wat vind jij belangrijk?"
Meld je alvast aan voor het panel